Interactie

In gesprek met anderen

Bij interactie draait het om het leren van perspectieven en input van anderen, om zoeken naar en vergelijken van alternatieve oplossingen, meningen, perspectieven, naar de bandbreedte. Je gebruikt dus de ander als bron van informatie. Het hoeft daarbij niet altijd te gaan om face-to-face contact, het kan ook via internet of andere communicatiekanalen. Of zelfs door de neergeslagen mening van een ander te verkennen (boeken of stukken lezen). Cruciaal is dat het gaat om interactie die voortkomt uit enerzijds interesse, de intrinsieke wens te weten hoe een ander ergens over denkt en anderzijds de ruimte hebben om ook zelf ‘wijzer’ te worden. Dus het niet allemaal al zéker weten, ruimte hebben om van perspectief te verwisselen om tot een nieuw inzicht te komen, of een idee bij te stellen. Sociale vaardigheden en interactie zijn niet gekoppeld. Iemand met goede sociale vaardigheden of iemand die erg communicatief is hoeft nog niet te leren van interactie. Het betreft hier een denkgewoonte (perspectieven onderzoeken), die weliswaar impact heeft op verhoudingen, lijkt op sociale vaardigheid en ook hetzelfde effect kan hebben, maar niet de kern raakt. Ongeacht of het een vraagstuk betreft van jezelf of van een ander, de interactie moet iets doen met jou, brengt een proces op gang, leert je iets, geeft je nieuwe kennis.

Belangrijke vaardigheden

  • Gericht vragen stellen
  • Vergelijken
  • Kern uit een standpunt halen

Pragmatische variant

  • In een lichte versie is interactie eigenlijk niet zo heel ‘actief’. Weliswaar zijn anderen nodig om zelf stappen te kunnen maken, maar dat gebeurd eerder via een luisterend oor, dan door actief informatie op te halen en vragen te stellen.

Talent

  • Wanneer deze denkgewoonte stevig aanwezig is, dan wordt gericht informatie verzameld. Mensen worden om hun mening gevraagd. Het prettige bijeffect is dat mensen zich gehoord en gezien voelen. Interactie is echter geen managementtechniek, het is simpelweg een gewoonte in het denken en het verzamelen van meningen levert voor de betreffende persoon meerwaarde. Is interactie sterk aanwezig, dan uit het zich ook als procesvaardigheid, doordat er aandacht is of iedereen aan het woord geweest is en of de dialoog in balans is.
    Interactie kost natuurlijk ook tijd. Zeker in sterke varianten kan interactie dan ook ten koste gaan van het besluitvormingsproces.
  • Voordeel: verbinden van mensen, procesvaardigheid
  • Nadeel: moeite met besluitvorming, vertraging

Doorschieters

  • Teveel interactie leidt tot eindeloze gesprekken en uiteindelijke besluiteloosheid en chaos. Naarmate je meer perspectieven naast elkaar verzamelt, moet je ook meer vergelijken en kan het ook moeilijker worden om tot integratie te komen. De relativering daarbij is dat in een grote hoeveelheid data ook weer gemakkelijker patronen te herkennen zijn (mits er over voldoende patroonherkenningsvaardigheden wordt beschikt). Het probleem ontstaat met name wanneer veel interactie samengaat met weinig constructie (eigen basis) en weinig reflectie (tijd en vaardigheden om te integreren). In die situatie raak je gemakkelijk de weg kwijt.
  • Te veel interactie kan voor de omstanders ook vermoeiend zijn. Soms lijkt aan de vragenstroom simpelweg geen einde te komen.

Emotie

  • Bij interactie spelen gevoelens als vertrouwen, betrokkenheid, respect en waardering een grote rol. Al deze begrippen hebben twee kanten: zelfwaardering en waardering van en voor anderen. Voel je jezelf zeker genoeg, sterk genoeg, interessant genoeg om in een gelijkwaardig gesprek met een ander te stappen? Kun je jouw perspectief en dat van anderen gelijkwaardig behandelen? Kun je het ‘gelijk krijgen’ overstijgen door uit te gaan van gelijk ‘zijn’? En kun je persoon en mening van elkaar scheiden? Iemand is niet wat hij zegt. Elke opvatting kan onderdeel zijn van gesprek en kan groeien en veranderen.

Relatie met handelen

  • Interactie is een denkgewoonte die zowel implicaties heeft voor de eigen ontwikkeling, maar doet ook wat met anderen:
    • In de eigen ontwikkeling zorgt interactie voor het uitbalanceren van ideeën, het verbreden en verdiepen van inzicht.
    • In de buitenwereld ligt interactie aan de basis van draagvlak, authentiek contact, het gevoel krijgen ertoe te doen. Bij iemand die vanuit interactie een vraag aan je stelt, voel je dat je antwoord ertoe doet. Dit levert ook een bijdrage aan welbevinden.
    • Gebrek aan interactie kan dus leiderschap, draagvlak creëren in de weg staan.
    • De combinatie van veel gesprek, communicatie,.. en weinig interactie (in de betekenis van denkgewoonte) kan heel lastig zijn. Tijdens zo’n gesprek kan de gesprekspartner het gevoel krijgen dat hij niet serieus wordt genomen, dat hij er niet echt toe doet. Het gesprek lijkt in eerste instantie heel vlot te lopen, maar voelt uiteindelijk voor de sensitieve luisteraar toch als vervreemdend.

Afbakening

  • Interactie en reflectie raken elkaar rond de integratie van verschillende gedachten (beelden, ideeën, perspectieven, meningen en dergelijke). Bij interactie onderzoek je verschillende perspectieven. Het vergelijken en integreren van die perspectieven kun je eigenlijk zowel rekenen tot interactie als tot reflectie. Het onderzoeken en vergaren (de antitheses) noemen wij interactie; het integreren (de synthese) valt onder reflectie.